Chris Bergmans (56) is al zijn hele ondernemende leven “in transitie”. Bergmans BV was in de jaren ‘50 een van de eerste bedrijven die in Brabant erkend was om aardgas aan te mogen leggen. Destijds was de transitie van kolen, hout en olie naar aardgas om te verwarmen een hele vooruitgang voor mensen. Een prachtige bron waarvan toen al werd gezegd: daar kunnen we 50 jaar mee vooruit voordat het op is. Daarom is de firma Bergmans inmiddels alweer meer dan 20 jaar actief in aardwarmte. Chris is een echte “Willy wortel” die altijd op zoek is naar oplossingen. Door een idee uit te proberen en steeds bij te schaven totdat het ei van columbus is gevonden. Zo heeft hij ook meegedacht met enkele agrarische bedrijven in Bergeijk die de warmtetransitie hebben doorlopen.

Bergmans BV was van origine een (hoef)smederij, waar later loodgieterswerk bij kwam. Weer later kwam het boren van putten. Dat het bronbemalingsbedrijf ruim 20 jaar geleden bij aardwarmte uitkwam, had ook te maken met het ontbreken van voor sommigen vanzelfsprekende voorzieningen in het buitengebied. Chris vertelt: “Toen ik in 1998 in de Hei kwam wonen, kwam ik op een plek terecht waar niet “gewoon” een aardgasleiding in de grond lag zoals op ’t Hof. Het kleine propaantankje dat ik had, ging altijd leeg in de winter op een moment dat het niet uitkwam en het gas duur was. Op een keer viel ik leeg tussen kerst en nieuw waardoor ik niet eens weer beleverd kon worden. Met noodgedwongen alleen haardvuur om het in huis warm te houden, ben ik uit pure frustratie op zoek gegaan naar andere manieren om warmte te organiseren.”

Het toeval wilde dat NIBE in die tijd op zoek was naar een bedrijf dat voor ze kon boren om installaties voor warmtepompen aan te leggen. Voor een groepsaccommodatie in Vessem waren ze op zoek naar een gesloten bronsysteem dat met puur leidingwater kon worden gevuld. I.v.m. het nabijgelegen waterwinningsgebied mocht er namelijk geen glycol (tegen bevriezing) worden toegevoegd in de leidingen. Chris: “Van NIBE kreeg ik mijn eerste warmtepomp gratis om mijn huis warm te houden, op voorwaarde dat ik zou gaan experimenteren met een circuit zonder glycol. Ik had alle boorapparatuur in de loods aan huis staan, dus ik ben simpelweg gaan proberen en leren. Eerst heb ik vier boringen gedaan aan huis. Telkens als de leidingen toch bevroren boorde ik een gat bij. Zeven boringen van 80 meter bleken voldoende om aan de wens van NIBE te voldoen. Na de eerste succesvolle klus in Vessem was een nieuwe tak geboren, en zat ik er ook thuis direct warm bij.”

Een warmtepomp die gebruik maakt van aardwarmte heeft jaarrond slechts de helft van het energieverbruik als een lucht-warmtepomp (zoals een airco). Doordat de warmtepomp passief kan koelen en verwarmen is het verschil tijdens echt warme en echt koude dagen nog groter. Juist aan het einde van de winter als er een periode warmte is onttrokken, is daardoor extra passieve koelcapaciteit voor de zomer beschikbaar.

Recent heeft het bedrijf van Chris de boringen verzorgd voor een verticaal gesloten bodemenergiesysteem bij het vleeskuikenbedrijf van Roel Dijkmans in Bergeijk. Roel vertelt: “Met behulp van dit systeem kan in de eerste weken als de kuikens komen worden voorzien in de warmtevraag. De aardwarmte (14-16 graden) wordt gebruikt en met behulp van warmtepompen en -wisselaars omgezet naar 50-55 graden. Als de kuikens ouder worden is er geen warmtevraag meer en kan de warmte die de kippen produceren weer terug in het bodemwarmtesysteem. De warmte wordt zo steeds opnieuw benut en de volgende ronde weer gebruikt voor de nieuwe kuikens uit het ei komen. Als het goed is hebben we straks geen gas meer nodig.”

Chris heeft ook bij zijn buurman – varkenshouder Ad van de Pas – meegedacht over een efficiënte manier om de dieren het jaarrond comfort te kunnen bieden middels conditionering van de binnenkomende lucht. Ad legt uit: “Door warmteterugwinning uit de luchtwasser gebruikten wij al sinds 2015 geen gas meer om het bedrijf en woonhuis te verwarmen. Vorig jaar legden we met hulp van Chris een horizontale gesloten bodemwisselaar aan. Op het perceel achter ons bedrijf ligt op 4 meter diepte in totaal 10 km aan slangen in de grond (in het grondwater van 14 graden). Daardoor kunnen we de omgevingstemperatuur van de varkens jaarrond naar behoefte sturen, met slechts een fractie van het energieverbruik van een airco.” Volgens Chris zijn deze initiatieven nog maar een fractie van het potentieel van warmteterugwinning in de agrarische sector. “De melktank, de mest, het is allemaal een bron van warmte die te benutten is.”

Ondertussen pioniert Chris door. Net zoals hij 20 jaar geleden op zijn eigen bedrijfslocatie zijn allereerste aardwarmtesysteem aanlegde om te kunnen experimenteren, is hij nu zijn woning in het centrum van Bergeijk om te proberen en leren. Chris: “Ik maak daar gebruik van aardwarmte, zonnepanelen en accu’s om klaar te zijn voor de toekomst. En als nieuwtje heb ik daar een vaste provisiekast welke ik tot 0 gr/C kan koelen; de vrijgekomen warmte stop ik dan in mijn huis of boiler. Hierdoor heb ik een hele grote koelkast die energie oplevert i.p.v. een koelkast die energie kost.  De kennis die ik thuis opdoe, hoop ik later uit te kunnen rollen naar andere projecten.”